در کنار تمام مزایایی که فرآیند آبکاری به همراه دارد، پساب تولید شده در این روش بسته به نوع فرآیند عموماً حاوی مقادیر زیادی از عناصر سنگین همچون کروم، نیکل، روی و غیره هستند که اگر بدون خنثی سازی و حذف این فلزات در محیط زیست رها شود، سبب خطرات زیست محیطی به ویژه برای آبهای زیرزمینی میشود. این مشکل تا حدی جدی هست که تعدادی از کشورهای اروپایی و پیشرفته مجوز انجام این فرآیند صنعتی را در کشور خود ارائه نمیکنند. همچنین بر طبق آمار سازمان جهانی بهداشت سالیانه دو میلیون مرگ به علت آلودگی آبهای زیرزمینی در کشورهای در حال توسعه اتفاق میافتد.

در ایران این فرآیند با توجه به نیازی که در صنایع مختلف به آن است بسیار زیاد انجام میگیرد. شهرکهای صنعتی در کلان شهرها و همچنین کارگاههای کوچک و بزرگ حتی در بافت شهری وجود دارند که علاوه بر تولید میزان زیادی پساب، متأسفانه در موارد بسیار این پسابها در سفره های زیر زمینی رها میکنند. بر طبق آمار انجمن آبکاران ایران حدود 4000 کارگاه آبکاری در شهر تهران فعال هستند. با بررسی هایی که انجام شده حدود 3 هزار واحد متخلف آبکاری زیرزمینی در این شهر وجود دارند. به گفته کارشناسان یک لیتر پساب آغشته به سه فلز سنگین و سمی این کارگاه ها می تواند تا 300 سال آب زیر زمینی را در آن نقطه آلوده کند. در این زمینه بیشترین نگرانی مربوط به 500 حلقه آب شربی است که در نقاط مختلف تهران پراکنده شدهاند.

با ورود فناوری نانو به عرصه تصفیه پساب آبکاری بسیاری از مشکلات روشهای مرسوم همچون بازده پایین، پیچیدگی فرآیند و زمان بر بودن فرآیندها حل شده است اما مشکل اساسی یعنی هزینه بالا که در واقع عمدهترین دلیل کارگاههای آبکاری برای سرباز زدن از امر تصفیه هست هنوز پا برجا باقی مانده است. اگرچه روشهای نانویی همچون نانوکاتالیستها، نانوجاذبها و نانوغشاها با خود بهبود فرآیندهای مرسوم تصفیه را به همراه داشتهاند ولی گران بودن نانوذرات و نانوساختارها خود سبب به بار آوردن هزینه بیشتر برای کارگاه آبکاری دارد. در سالهای اخیر به کمک نانوفناوری و ارزشی که مواد با توجه به خواص در مقیاس نانو به خود میگیرند، بازیافت مواد به صورت نانوذرات از این پسابها که در ترکیب خود مواد ارزشمندی همچون طلا، نیکل، کروم، روی، مس و غیره را دارند، مورد توجه قرار گرفته است. این دیدگاه و عملی شدن این روش باعث شده است تا پسابهای آبکاری که تا قبل از این بهعنوان یک ماده خطرناک و سمی شناخته شود اکنون به یک ماده ارزشمند تبدیل شوند. تحقیقات زیادی در دنیا در حال انجام است که با توجیهدار کردن روشها از لحاظ اقتصادی نانوذرات ارزشمند موجود در این پسابها بازیافت شود. یکی از این فعالیتها، پروژه سنتز نانوذرات اکسید کروم سبز از پساب آبکاری کروم است که در ایران و توسط محققین شرکت دُرنیکا سبز پژوه انجام شده است.

پروژه سنتز نانواکسید کروم از پساب آبکاری در سال 1400 با شناسایی خطرات و مشکلات پساب تولید شده در کارگاههای آبکاری، همچنین ظرفیت موجود در کشور و با تمرکز بر روی کارگاههای آبکاری کروم به دلیل عمومیت آن و میزان بیشتر پساب تولیدی به نسبت دیگر روشهای آبکاری شروع شد. در ابتدا پساب کروم چندین کارگاه آبکاری در شهرهای تهران و مشهد مورد آزمایش قرار گرفت و با بهینه کردن روش با موفقیت نانواکسید کروم سبز با خلوص بالا از همه این موارد سنتز شد. در سال 1401 این پروژه در برنامه طرح های نوآورانه نانومچ ستاد نانو پذیرفته شد تا همکاری با ستاد نانو آغاز شود. در ابتدای سال 1402 بود که این پروژه در ایران ثبت اختراع شد و سپس در پی آن سرکت دُرنیکا سبز پژوه با محور فعالیت بر روی این پروژه و موارد مشابه تاسیس شد. با ادامه فعالیت بر روی این پروژه ، شرکت دُرنیکا موفق به کسب تاییدیه نانو مقیاس و دانش بنیانی نوپا این محصول شد. همزمان با ورود شرکت دُرنیکا سبز به پارک علم و فناوری دانشگاه فردوسی مشهد این پروژه موفق به کسب رتبه های کشوری و استانی همچون: قرارگیری در بین 25 محصول فناورانه برتر کشوری جشنواره پیشگامان اینوتکس از بین 2500 طرح مشارکت کننده، 10 طرح برتر کشوری منتخب مردمی در پانزدهمین دوره نمایشگاه نانو ایران، قرارگیری در بین دستاوردهای برتر فناورانه سال 1403 استان خراسان رضوی و کسب رتبه سوم در رویداد ملی فرتاک 5 با محوریت بازچرخانی پساب صنعتی شده است.

این نانوذرات دارای خلوص 99درصد، اندازه میانگین ذرات 60 نانومتر و ساختار هگزاگونال هستند. این مواد کاربرد بسیاری در صنایع مختلف بویژه در صنعت پیگمنت دارند. با توجه به روش ساده ،کم هزینه که همراه با حذف دیگر مواد زائد خطرناک موجود در پساب است و همچنین خواص ویژه نانوذرات اکسید کروم سبز و جایگاه ویژه این محصول در صنعت، پیشبینی میشود این روش به زودی در بیشتر کارگاههای آبکاری به کار گرفته شود و تغییرات اساسی در این صنعت در جهت حل مشکل پسابهای تولیدی داشته باشد. در حال حاضر با بررسی بازار و شناخت مصرف کنندگان نانوذرات اکسید کروم سبز فروش MVP محصول آغاز شده است و این محصول به چندین شرکت مصرف کننده بصورت نمونه ارسال شده است.